DIALEKT

NYNORSK

FORKLARING

LYD

F (side 5)

frøsén

frosen

frosen av seg, ha lett for å fryse

frøstal

frostal

same som «frøsén», s.d.

frøstnæmt

frostnæmt

om jord der vokstrar lett frys (om utsette plassar)

frøsunetatn
f.bf.flt.

frostnettene

jarn-nettene, tida då ein rekna med at fyrste frosten kom

frøyæ v.,-ddæ

frøye

skumme; «såpa frøyddæ», jf. «fråu»

fråssæ v.,-a

fråsse

sløse, bruke meir enn nødvendig

fråu f.

frau

skum, helst om det skummet som kom på nymjølka mjølk ; «fråuhatt»: lag med skum (på øl eller mjølk)

fu f.

fu

rumpe, bakende, sess

fuaballatn
m.bf.flt.

fuaballane

rumpeballane, bakenden

fuahøl n.

fuahol

anus, endetarmsopning

fuaskøru f.

fuaskore

sprekken mellom «fuaballatn»

fugglæband n.

fugleband

julenek (også kalla «julæband»)

ful

ful

lur; vanskeleg; «dæ æ fult mæ ri»: det er ein lur, løynd risiko; «innful»

fulhæit f.

fulheit

lureri, underfundigheit, ”luræfult”

fulldæle

fullstendig

t.d. i «fulldæle nøkk»

funderæ v.,-tæ

fundere

tenkje, gruvle, studere

furtén

furten

fornærma

furtæron f.

furtero

skammekrok (på skulen)

fus

fus

som har vilje, interesse; «han va kji so fus på ræ»: hadde ikkje særleg vilje til det/interesse for det

futteral n.

futteral

etui, også brukt ”foderial”

fy(ri)klæ(e) n.

forkle

fygglæ f.

fygle

(eller «eit fyggle») ei som er lettliva, som liknar ein fugl (helst om viltre jenter)

fyndig

fyndig

fyndig, kraftfull; «fyndikt væsen»; mektig, bestemt, med sterk personlegdom

fyrask

fyrstikkøskje

fyri el. fyry

føre

framom; «jera se fyry»: vera nøye, gjera noko ekstra fint, så det blir «fyrysejort»;
”læggji se fyry”: gje opp. («fyry» var den eldste uttalemåten, «fyri» er nok nyare.
Alle ord med forstavinga «fyri-» har opphavleg blitt uttala «fyry-»)

fyribisk m.

førebisk

om sommaren åt dei to gonger om morgonen: «fyribisk» var fyrste måltid
(mellom 3 og 5), «ettebisk» var litt seinare (ved 8-9-tida); sjå ”bisk”

fyridryjinji f.best.

føredrygingi

tida før ein kan ta til med noko

fyrilut m.

førelut

fyrste delen; «fyrilutn på væte»; fyrste delen av vinteren, førjulsvinteren

fyrimun m.

føremon

fordel; (eit ordtak seier: «æin fyri-mun æ go å ha»)

fyrisøggn f.

føresegn

rettleiing; «sæa fyry»

fyritalsmann m.

føretalsmann

ein som var med for å føre ordet for ein friar

fyrivis

førevis

som visste eller ante noko på førehand

fyryåt

føreåt

før, frå før, «i fyryvægæn»

fyry på støle

føre på stølen

om å vera fyrste veka på stølen, då vart stølen sett i stand av «ønnejænta»
og alt vart gjort klart til «kjæringji» kom

fyryrådd

førerådd

godt førebudd

fyrysejort

føreseggjort

”væljort”

fysst

fyrst

«i fyssten»: i fyrstninga; «fystundes»: førebels; «då e fyssta va på dæi kanto»

fystæ farædag

fyrste faredag

merkedag, 14. april

fysæ v.,-tæ

fyse

ha lyst på, vente å få (helst om mat); ” e fyse på kjøt mæn ikkji på sild»

fysæmat m.

fysemat

mat som ein har hug til å smaka på att

fæbnæ v.,-a

femne

nå over så mykje ein kan ta omkring med armane; «fæbne vitt»: femne vidt,
t.d. om ei sak som omfatta mykje

fæig

feig

«vera fæig»: vera dødsmerkt

fæigdartægn n.flt.

feigdarteikn

gamle merke på at dei snart ville høyre om dødsfall; «dæi blømdæ før fæigdn»: dei var
særskilt fine og vakre like før dei døydde; «å væra fæig»: å snart skulle døy